TBMM tarafından 22 Kasım 2001’de onaylanarak 1 Ocak 2002’de yürürlüğe sokulan Türk Medeni Kanunu; kişiler hukuku, miras hukuku, eşya hukuku, borçlar hukuku ve aile hukuku gibi alanları düzenler. Aile hukuku mevzuat kapsamı: vesayet hukuku, evlilik hukuku ve hısımlık hukuku gibi başlıklar kapsar. 

Aile kurumu bir erkek ve bir kadının evliliği üzerine dar şekilde tanımlanabilir. Bu evlilikten çocukların dünyaya gelmesiyle birlikte aile kavramı daha geniş anlamda yorumlanır. Antalya adliyesi içinde Aile Mahkemeleri içinde yürütülen davalar aile hukuku sistemi üzerinde inşa edilir. Aile Mahkemeleri, özel mahkeme statüsünde olan yargı unsurlarıdır.

Aile Hukuku Neleri Kapsar?

Aile hukukunun kapsamı aşağıda belirtilen kanun ve hukuki metinler üzerine genişletilir:

• Ailenin Korunmasına Dair Kanun
• Ailenin Korunmasına Dair Kanunun Uygulanması Hakkında Yönetmelik
• Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun
• Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Yön ve Kapsamına Dair Kanun

Bu dayanaklar üzerine ele alınan konu başlıkları ise şu şekilde listelenebilir:

• Kadın ve çocuk hakları,
• Bütün nafaka çeşitlerine dair davalar,
• Nişanlanma ve nişan atma davaları,
• Mal rejimleri, 
• Kayyımlık davaları,
• Aile mülkü davaları,
• Evlat edinme işlemleri, 
• Evlilik hükümleri, şartları ve sözleşmeleri,
• Aile içi şiddet davaları,
• Vesayet ve soy bağı davaları.

Bütün bu genel başlıkların genişletebileceği ve daha özel konuların da aile hukuku kapsamına girebileceği her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.

Aile Hukuku Davalarında Yetkili Olan Mahkemeler Hangileridir?

Aile hukuku kapsamındaki davalarda görevli unsurlar Aile Mahkemeleri’dir. Türkiye’de her adliye içinde yeteri kadar aile mahkemesi olması şartı kanunla getirilmiştir. Yine de bazı istisnai adliyelerde Aile Mahkemeleri olmayabilir. Bu durumda yalnızca Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemeleri yerine görevli olarak davaya bakabilmektedir.

Yetkili mahkemeler ise davaya taraf olan ailenin son ikametgâh adresindeki yetkili mahkemeler olarak düzenlenmiştir. Aile mahkemeleri yargıçların özel şartlar arandığı bir mahkeme türüdür. Buradaki hakimlerin davalara atanmadan önce, aile hukuku üzerine ihtisas sahibi olup olmadıkları ve evli, çocuklu olmak gibi nitelikleri barındırıp barındırmadığı benzeri şartlar aranılır. Ayrıca bu mahkemelerde bilir kişiler, sosyal hizmet uzmanları, akademisyenler, psikologlar da sıklıkla yardımcı unsurlar olarak yerini alabilir. Bu kadar farklı uzmanlık ve kriter ailenin Türkiye hukuk sistemindeki öneminden kaynaklanmaktadır. Bununla birlikte bu önem, taraflara duruşmaların gizli yürütülmesi talebi hakkı da tanır.

Aile Hukuku Neden Önemlidir?

Aile hukuku sadece Türkiye’de değil dünyanın farklı coğrafyalarında da sosyal ve toplumsal ilişkilerin temel sacayaklarından birisi kabul edilir. Toplumların huzur ve düzen içinde yaşayabilmeleri çoğu zaman aile kurumunun dirliği ve birliği üzerinden inşa edilir. Aile birliği kısaca toplum en çekirdek birimi olarak ele alındığı için aile hukuku diğer özel hukuk dallarına nazaran ayrı bir öneme sahiptir.

Bu önem aynı zamanda aile hukuku içindeki temel prensiplerin de anlaşılmasını kolay kılar. Örneğin birlik ilkesi evli çiftlerin karşılıklı olarak birbirlerine destek olması gerektiğini temsil eder. Süreklilik prensibi ise evlilik bağının mahkemeden boşanma kararı alınana kadar sürdüğü anlamını ifade eder. Bahsi geçen iki prensip de toplumsun temel yapı taşı varsayılan aile biriminin varlığını korumak ve sağlıklı biçimde devamlılığını sürdürebilmek için vardır. Bu doğrultuda diğer ilkeler de şu şekilde listelenebilir:

• Devletin müdahalesi ilkesi,
• Zayıfların korunması prensibi,
• Karı koca arası eşitlik prensibi.

Aile hukuku önemini aile kavramı olduğu sürece koruyacaktır. Aile olgusunun tarihi çok eskidir ve evrensel açıdan genel geçer bir geçerliliğe sahiptir. Eğer aile hukuku kapsamındaki ilişkiler ve ihtilaflar yargı yoluyla düzenlenmez ise toplumun yapı taşı zedelenme riski taşır. Bu doğrultuda boşanma, velayet, nafaka gibi davalarla ilgilenen aile avukatları da önemli adli unsurlar olarak karşımıza çıkar. Bir aile avukatı, yukarıdaki bahsi geçen hususların hepsinde müvekkillerinin haklarını korur ve çıkarlarını savunur. Gerekli durumlarda birinci derece mahkeme kararlarına itiraz eder, çiftler arasında arabuluculuk rolünü üstlenebilir.